- Giza Piramitleri
- Mısır
- Machupicchu
- Peru
- Perito Moreno Buzulu - Patagonya
- Arjantin
- Taman Negara
- Malezya
- Amazonlar
- Güney Amerika
- Kukulkan Piramidi
- Meksika
- Java Adası
- Endonezya
- Mui Ne
- Vietnam
- Annapurna Ana Kamp
- Himalayalar, Nepal
- Ha Long Bay
- Vietnam
- Uyuni Tuz Çölü
- Bolivya
- Batu Cave
- Malezya
- Boracay
- Filipinler Boracay
- Sky Mirror
- Malezya
İnsan kısa sürede neleri keşfedebilir? Yol aldıkça kendini, kültürünü, unuttuklarını,
belki de sadece keşfetmenin hazzını...
Eğer kendini arıyorsan yönünü dağlara çevir, dağlarda gözlerini kapat, kulaklarınla
gör. Ağaçların fısıltılarını, böceklerin seslerini dinle. Binlerce yıllık uygarlıkların izini sür.
Keşif yolculuğu için yoldan çıkmaya hazır ol!
Melih Eriş
.................................................
ESKİŞEHİR - YAZILIKAYA (PHRYGİA SALUTARİS)
PHRYGİA SALUTARİS (SAĞLIKLI FRİGYA)
Dağlık Frigya Bölgesi içinde kalan Yazılıkaya Frig Vadisi, bugün Eskişehir iline bağlı Seyitgazi ve Han İlçeleri sınırları içindedir. Vadi, Arkeolojik Sit alanı ve egzotik görünümlü tüm çevresi ile Doğal Sit Alanı olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır. Yeri tam olarak "Frigya Yaylası" üzerindedir. Yüksekliği batıda, bazı yerlerde Türkmen Dağı'na ulaşır. Bu yükselti nedeniyle havası oldukça temizdir ve Frigya devrinde "Phrygia Salutaris" ya da "Sağlıklı Frigya" adıyla anılmıştır.
Anadolu’nun her köşesi uygarlık tarihinin aydınlanmasını sağlayacak sayısız yerleşimleri barındırır. Anadolu topraklarını gezdikçe tarihte yaşamış olan kültürlerin bıraktığı miraslara sıklıkla rastlarım. Bunların birçoğu bilindik olmalarına rağmen sanki ilk kez karşılaşıyormuş gibi onlara dokunur, yaşarım. Bazıları ise hiç bilmediklerimdir. Hatta benim bilmememin dışında bir de dünya tarihçilerinin ve bilim adamlarının aydınlatamadığı cinsten olunca burada bulunmanın, seyre dalmanın zevkine doyum olmamaktadır.
Tarih sayfalarında “Soylu atlar yetiştiren soylu bir ulus, FRİGLER” diye yazıyordu.
Dağlık Frigya ya da Yazılıkaya’da böyle yerlerden biri olarak not defterlerim arasında tarihe tanıklık eden “Yazıdaki sır”la birlikte yer alıyordu.
Fenike alfabesinden gelişen Frig yazısı batıya yayılarak Yunan alfabesini etkilemiştir.
Vadideki kale duvarları, yerleşim merkezleri, kaya anıtları ve kabartmalar, su sarnıçları, nişler, kaya mezarları, basamaklı anıtlar ve antik yollar tüm gizemi ile keşfedilmeyi beklemektedir.
Dünyada eşi benzeri olmayan ve tüm gün gezmeye doyamayacağınız bir mekan olan Yazılıkaya’nın atmosferi altında gezimize başlayalım.
Yazılıkaya Frig Vadisi; Yazılıkaya Frig Vadisi, Prehistorik Çağlardan günümüze kadar iskan görmüştür. Arkeolojik çalışmalar ve tarihi kaynaklar, tarihin çok eskilere, Paleolitik Çağ' a değin uzandığını ortaya koymaktadır. Vadi M.Ö. 3 binde Erken Tunç çağı yerleşimi, M.Ö. 2 binde Hitit yerleşimi görmüştür, M.Ö. 8 inci yüzyıldan sonra Hellenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı çağlarına ait anıtsal eserler günümüze kadar ulaşmıştır.
Antik Yazılıkaya Kenti: Bölgemizde önemli yapıtları olan Frigler, dini merkez olarak Antik Yazılıkaya Kentini seçmişlerdir. Yazılıkaya, Eskişehir İli, Han İlçesi, Yazılıkaya Köyündedir. Kayalık bir platform üzerinde olup, Erken Tunç Çağlarında yerleşim görmüştür. Antik şehirde, Hitit Kültürüne ait kendi stilleri ile yaptıkları kaya kabartmaları ele geçmiştir. Hititlerden sonra bir Frig kenti olarak gelişen Yazılıkaya' da, Frig Kültürüne ait kale duvarları, yerleşim yerleri, kaya kabartmaları, kaya anıtları, su sarnıçları, sunak yerleri, karlıklar, kaya mezarları, basamaklı anıtlar, nişler, antik yollar, tabiat şartlarından etkilenmişlerse de günümüze ulaşabilmişlerdir. Yoğun Frig yazıtlarını bu bölgede görmekteyiz. Roma ve Bizans Çağlarında Frig yapıtları, dini amaçlarla genelde tahrip edilmiş, kaya barınakları ve kaya mezarları ilave edilmiştir. Dünya Kültürel ve Doğal Mirası listesine dahil edilmek üzere aday gösterilmesi uygun görülen Yazılıkaya Ören yerinin Dünyada eşi ve benzeri yoktur.
Frig Kaya Anıtları (Açık Hava Tapınakları): Tanrıçalarının çıplak yarlarda olduğuna inanan Frigler; Tapınak cephesi biçiminde işledikleri kayalar önünde dinsel törenlerini yaparlardı.
Yazılıkaya (Midas Anıtı): Antik Yazılıkaya Platformunun kuzeydoğu yamacında, 1700 m . yüksekliğinde ve 1650 m . genişliğinde, doğuya bakan anıt üzerinde yazılar olması nedeniyle "Yazılıkaya" olarak isimlendirilmiştir, Frig Kralı Midas' a dayandırılarak "Midas Anıtı" da denmektedir. Antik şehir ismini bu anıttan almıştır. M.Ö. 6.yy.ın ilk çeyreğine tarihlenmektedir. Frig Kaya Anıtlarının en görkemlisi, bölgenin ve dünyanın önemli, ünik yapılarındandır. Üzerindeki çatlakları ile yıkılma tehlikesi arz eden anıtı kurtarabilmek için bilimsel inceleme ve araştırma yapılmaktadır.
Bitmemiş Anıt: Antik Yazılıkaya Platformunun batı yamacında, Yazılıkaya Anıtının yaklaşık 200 m . güneybatısında yer almaktadır. Tamamlanmayarak yarım bırakıldığından arkeolojide "Bitmemiş Anıt" olarak adlandırılır. Tamamlanmamış olması bize Frig Kaya Anıtlarının yapımındaki çalışma metotlarını anlamamızı sağlar. Böylelikle anıtların oluşturulan doğal terasta, iskele kurulmadan yapıldıklarını düşünebiliyoruz. Anıtın batıya bakması ayrı bir özellik arz eder. Frig Kaya Anıtlarının özünü teşkil eden niş, bitirilmemiş olmasından dolayı, anıt yüzeyine işlenmemişse de anıtın sol alt kısmına işlenmiştir. Frizinde lotus - palmet motifi bulunmaktadır.
Bitkisel Motifli Anıt (Sümbüllü Anıt - Damalı Anıt): Antik Yazılıkaya Platformunun doğu yamacında yer alan bu anıtsal niş, stilize bitkisel motifli akroterinden dolayı Arkeolojide “Hyacinth Anıtı”olarak adlandırılır. Anıtsal niş içinde dama motifleriyle dikkati çeker, diğer anıtlardan ayrıcalıklı olarak, üçgen alınlık altında sadece niş olmasıyla sanki niş'in Friglerce ne denli kutsal olduğunu vurgulamak ister.
Küçük Yazılıkaya (Arezastis) Anıtı: Yazılıkaya Köyünün 2 km . kuzeyinde, Yazılıkaya - Çukurca yolunun 100 m . batısındadır. Anıtın üst cephesindeki Frigce yazıtlardan dolayı Arezastis Anıtı olarak da bilinir. Frig Kaya Anıtlarının tüm özelliklerini taşıyan bu anıt, tam olarak bitirilmemiştir. Tanrıça Kybele' nin Frigleri gözlediği inancıyla ufak da olsa anıt yüzeyine, muhakkak bir niş yapılmıştır.
Bahşeyiş Anıtı (Bahşeyiş - Bahşiş Anıtı): Seyitgazi İlçesi, Kırka Bucağı, Gökbahçe Köyünün hemen yanında, Kurtkoca Deresi ağzında bulunmaktadır. Üç boyutlu olan Anıt; Frig Kaya Anıtlarının genel özelliklerini taşıması yanında, kapı nişinin ortasında bulunan oyuğun, arkada üçgen alınlığın üstünden aşağı inen bir oyuk ile birleşmesi, "Sıvı Sunak", "Kült Anıtı" olduğunu anlamamıza yardım eder. Frigler bu anıtı yapmakla; "Kybele" in kendilerine bahşettiği nimetleri tekrar Kybele'ye sunarak, şükran duygularını dile getirmek istemiş olabilirler.
Anıtsal Frig Kaya Mezarı: Antik Yazılıkaya Kentinde, platformun kuzeybatı yamacında, 1970'de tespit edilen Anıtsal Frig Kaya Mezarı, Frig ahşap mimarisini en güzel şekilde temsil etmektedir. Frig mimarisinin iç yapısının en ince detayına kadar işlenmiş olan bu kaya mezarı ana kayaya yekpare oyulmuştur, girişi kuzeydendir.
Frig vadisi çok geniş bir alana yayılmıştır. Bu gezim sadece Yazılıkaya Vadisinden aktardığım bilgileri içermektedir.
Yakın çevredeki Frig yaşamlarını barındırmış olan diğer vadiler; Yapıldak vadisi, Kümbet vadisi, Asmainler saklı vadi, Zahran vadisi, Porsuk vadisidir.
Farklı rotalarda buluşmak üzere.
Hepiniz sevgiyle kalın.
Melih Eriş
Yorumlar - Yorum Yaz
MELİH ERİŞ GEZİLERİ
MELİH ERİŞ VINTAGE
GEZGİNİN SEYİR DEFTERİ
GRUBUMUZ
FACEBOOK SAYFAMIZ
