SUYUN YAŞAM VERDİĞİ HİNDİÇİN

Boylu boyunca akıp gider hiç durmadan, sadece akıp gitmekle kalmaz, geçtiği topraklara yaşam, güç verir. Tibet Platosu’nda, 5224 metre yükseklikteki batı Himalayalar’dan doğan Mekong Nehri, denize dökülene kadar birçok kola ayrılıp, uzunca bir yol kat eder. Çin’in Yunnan Bölgesi’nden, Myanmar, Tayland, Laos, Kamboçya ve Vietnam ülkelerini geçerek Güney Çin Denizi’ne yani Pasifik Okyanusu’na dökülen ve “Nehirlerin Anası” olarak da anılan 4900 km uzunluğundaki Mekong, dünyanın 12. büyük nehridir.

 Bu öyle bir geçiştir ki, her geçtiği yerde iz bırakır ve 6 ülkede 60 milyon kişiye hayat verir. Mekong’un en popüler yeri Delta’sı olmakla birlikte Laos’un, Unesco Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan küçük kenti Luang Prabang da bir o kadar ilgiyi hak eder. Mekong Nehri, Myanmar-Tayland-Laos sınırlarını çizer. Bu bölgeye “Altın Üçgen” adı verilir. Güneydoğu Asya’da birçok önemli şehrin merkezinden geçerek sınır çizgilerini oluşturan Mekong’un geçtiği ülkelere “Hindiçin” (Indochina) adı verilmektedir.

Gezgin olmak böyle bir şey olsa gerek. Mekong’un hayat verdiği toprakları yakından görebilmek için koyuldum yollara. Günlerce Mekong Nehri üzerinde irili ufaklı teknelerle yolculuk yaparak bir şehirden diğerine, bir ülkeden diğer ülkeye geçerek yolculuğuma devam ediyorum. Aslında bu yolculuk bir müddet sonra manzaranın sunduğu güzellikler karşısında görsel bir şova dönüşüyor.

Mekong Nehri yolculuğuna Laos’dan başlamak, Vietnam’da deltaya dönüşerek Güney Çin Denizi’ne döküldüğü noktaya ulaşmak ve yol üzerindeki yaşamlara ve tarihe tanıklık etmek en iyim seçim olacaktır.

Mekong’un en ilginç görüntülerinden biri de su üstündeki yaşamlardır. Nehir ve nehrin beslediği büyük göller üzerinde kurulmuş yüzen köyler… Aylarca kara yüzü görmeyen ve hatta hiç karaya çıkmamış olan insanların yaşamı…Her şeylerini suyun gücüne göre planlamışlar ve balıkçılıkla geçiniyorlar. Marketleri, evleri, okulları, benzin istasyonları ve diğerleri hepsi de karayla bağlantısı olmayan suyun üzerindeler. Bu köylerden en büyüğü Kamboçya’da Tonla Sap (Büyük Göl) da bulunmaktadır. Kamboçya'nın toplam nüfusunun yaklaşık üçte biri Aşağı Mekong havzasında yaşamlarını su üzerinde sürdürmektedirler. Karayla bağlantısı olan bölgelerde başlıca geçim kaynağı pirinçtir.

Teknelerin yanaşabileceği iskelesi bile olmayan bu köylerde yaşamın tamamının suya dayalı olduğunu gözlemliyorum. Su kenarlarında altın arayanlar, çamaşır yıkayanlar, tarım ve ülkelerin elektrik gücünü besleyen hidroelektrik santralleri.

Dünyadaki kutsal merkezlerden biri kabul edilen ve UNESCO Kültür Mirası listesinde yer alan Angkor Wat Tapınak Kompleksi, Mekong Nehri kenarında tüm ihtişamı ile karşımıza çıkmaktadır.

Mekong’un yolunun geçtiği ülkelere desteği oldukça fazladır. Bangkok’a yaşam veren Chao Praya nehri Mekong’dan aldığı güçle başkenti ikiye yararak denize doğru yoluna devam etmektedir. Laos’dan geçerken eski başkenti (Luang Prabang) ve yeni başkenti (Vientiane) de ziyaret etmekte ve yolu olmayan dağ köylerine de yaşam suyu olmaktadır. Güney Laos’da nehir üzerinde 4000 adalar bölgesini oluşturup Asya’nın en büyük şelalesine dönüşen Khon Phapheng’i beslemektedir. Kamboçya yolculuğunda ise başkent Phnom Penh’e uğrayarak yoluna devam eder.

Mekong Deltası, Güneydoğu Vietnam'da, Mekong Nehri'nin kollar halinde Güney Çin Denizi'ne döküldüğü bölgedir. Yaklaşık 39.000 km² lik yüzölçümüne sahip olan Mekong Deltası, güneybatı Vietnam'ın da büyük bir bölümünü kapsar. Vietnam’ın yiyecek ambarı olan su ile kaplı bu bölgenin yüzölçümü mevsimden mevsime değişiklik gösterir. Mekong Nehri denize 9 büyük koldan döküldüğü için, Mekong Deltası’na Vietçe’de "Dokuz Ejder" Deltası denilmektedir. Deltada bulunan “Yüzen Pazar” Mekong’un en canlı alışveriş merkezini oluşturmaktadır.

Bu delta, dünyadaki 34 en geniş düzlük arasında yer almaktadır. Amazon ve Bramapur Nehirleri’nden sonra 3. sırada en geniş doğal bölgeyi oluşturmaktadır. Burası muhtelif bitki türlerine ev sahipliği yapan eko sistemiyle beraber turizme de kaynak sağlamaktadır. Mekong Deltası son zamanlarda "biyolojik hazine bölgesi" olarak nitelendirilmeye başlanmıştır. Yakın zamanda bölgede 10 bin yeni biyolojik tür bulunmuştur.

Su, yaşamdır. Mekong Nehri yolculuğu suyun yaşamımızdaki önemini hatırlatır niteliktedir.

Farklı rotalarda buluşmak üzere.

Hepiniz sevgiyle kalın.

Melih Eriş

www.guneydoguasya.com